Gedachten over Media 1

Rond 1860 schreef Charles Baudelaire, wellicht de grootste cultuurcriticus van de negentiende eeuw, een essay waarin hij de dan nog jonge fotografie beschuldigde van de ontheiliging van de visuele representatie. Als je een schilderij schildert dan moet je nadenken over elke millimeter, want je moet elke millimeter volschilderen. Als je fotografeert hoef je nergens over na te denken, je drukt gewoon op een knopje en je hebt een plaatje. Een goed schilderij maken duurt lang en vereist ervaring, concentratie, een specifieke levenshouding en intellectueel uithoudingsvermogen. De hoeveelheid denkkracht of cognitieve intensiteit in een schilderij is dus het duizendvoudige van dat in een foto, en omdat er een heleboel foto's worden gemaakt, raakt de hoge cognitieve intensiteit van een schilderij bedolven onder een grote stapel slechte foto's. De waarde van het hoog-cognitieve plaatje wordt sterk gerelativeerd door lag-cognitieve plaatjes.


Dat standpunt is gemakkelijk te transfereren naar de huidige nieuwe media. Omdat iedereen nu zijn ongefundeerde mening van lage cognitieve intensiteit op het web kan plaatsen worden de zorgvuldig gecomponeerde wetenschappelijke artikelen, vaak als apotheose van onderzoek of met zeer veel kennis en aandacht opgezette a-priori denkconstructen, en doorwrochte opiniestukken vanuit ervaren en kennisrijke posities, bedolven onder een stapel gekrakeel met beperkte denkkracht. Een wetenschappelijk artikel of een goed opinierend artikel schrijven duurt lang, vereist wetenschapsfilosofische kennis en onderwerpkennis, reflectie van 'peers' uit het kennisveld, intellectueel uithoudingsvermogen en een specifieke levenshouding. De waarde van hoog-cognitieve schrijfsels wordt gedevalueerd door laag-cognitieve schrijfsels.

Dichotomieen in de Kunst

De vraag is of een kunstenaar met zijn werk het opwekken van esthetische ervaring wil nastreven, met gebruikmaking van de principes van immersie, of de wereld wil verbeteren, waarbij de kunstvoorwerpen sleutels of gereedschappen zijn om dat doel te bereiken... Is de kunstenaar een estheet of een activist, en zijn die twee posities te combineren? Wat voor kunstvorm zou ontstaan als die twee uitgangspunten worden gesynthetiseerd?