Thursday, November 16, 2017

De Narigheid van het Kunstonderwijs

"Als je kunstenaar wilt worden moet je naar een kunstacademie gaan en precies het tegenovergestelde doen van wat ze je daar vertellen" zei Jan Hoet mij eens, na een lezing toen ik nog student was.

Die lezing zelf was flauw, niet meer dan een reclamepraatje voor zijn museum in oprichting (het huidige SMAK te Gent) maar het bezoek aan de kroeg erna met een aantal studenten, waaronder ik, was des te spannend. De oude Hoet sprak vol vuur over de kunst en de situatie van de cultuur in de lage landen en verborg zijn mening niet in zijn flesje Duvel, hoe controversieel en provocerend die soms ook was. Naarmate er meer lege flesjes duvel op tafel stonden werd zijn Vlaams platter, en werden zijn uitspraken krasser.

Nochtans heb ik bovengenoemde uitspraak pas later helemaal kunnen interpreteren. Volgens mij bedoelde Jan Hoet het volgende:

Een kunstwerk is (met nadruk) in mijn ogen het resultaat van een denkproces. Dat denkproces kan rationeel of Apollinisch zijn, ofwel emotioneel of Dionysisch, maar het is voor mij zonneklaar dat het doel van kunst is dat dat denkproces plaatsvindt, hoeveel tijd dat ook kost en hoeveel moeite de kunstenaar zich dan ook moet getroosten om dat denkproces in gang te zetten en daarbij een bepaald niveau te behalen. Het doel is in mijn ogen zeker niet het vervaardigen van een product. Ik vermoed dat op kunstacademies het voltooien van een product wel centraal staat, en dat geeft mij nogal een 'unheimlich' gevoel, alsof een essentie wordt gemist, alsof een rijk en menselijk proces met geweld tot een productiemethode wordt gereduceerd en daarmee eigenlijk geparodieerd of belachelijk gemaakt.

De hang naar een product en het aanleveren van productiemethodieken in plaats van cognitieve mechanismen en menselijke inzichten bij kunstopleidingen is al zo oud als de kunstopleidingen zelf. Het draagt bij aan het verschijnsel dat de kunst alsmaar bloedelozer wordt. De politieke insteek, ingegeven door rechts ultra-liberalisme, dat de kunst handelswaar is, en dat haar kwaliteit in harde knaken kan worden geformuleerd, draagt ook bij aan dit mijns inziens verwrongen beeld van cultuur. Het tegenovergestelde standpunt is dat kunst een 'human aspect' is, wier waarde niet in geld is uit te drukken maar in subjectief welbevinden. Dat bekt voor politici en onderwijsontwikkelaars natuurlijk niet lekker, vooral niet omdat dat nauwelijks meetbare subjectieve welbevinden geld gaat kosten. Daarom maar op product. Kunst wordt een concurrerend goed, kunstenaars moeten concurreren met elkaar en de beste wint. Herstel: niet de kunstenaars concurreren maar hun producten. Soms is de (aangedikte) biografie van de kunstenaar onderdeel van het product. Als een kunstwerk vervaardigd wordt om te concurreren, om zich een plekje in het rijtje succesvolle kunst te veroveren, en succesvol betekent dan dat er een geldelijke waarde aan kan worden verbonden, dan is de kunst bij voorbaat reeds mislukt.

Goede kunst is in mijn ogen intersubjectief, vertelt iets over hoe het is om mens te zijn, je kunt een goed kunstwerk vragen stellen en dan zal het antwoorden. Het is geen entertainment, decoratie, mag niet worden beoordeeld op techniek (ook niet als het kunstwerk technisch goed is vervaardigd) heeft niets met Disney te maken of met Hollywood.

Wil je goede kunst maken, luister dus naar de uitstekende raad van Jan Hoet: doe het tegenovergestelde van wat men je op een kunstacademie vertelt. Sterker: ga je eigen weg.




Saturday, October 07, 2017

Monday, June 12, 2017

Over de film: Nienke Fietst

Ze fietst door gevarieerde landschappen en door steden, ik fiets achter haar aan en film haar en het landschap. Het kan best schokkerig zijn, als we over hobbelige modderpaadjes fietsen. Ik haal haar nooit in, we bereiken nooit het einddoel en ik communiceer ook niet met haar. Ze weet waar ze heen gaat want ze fietst erg zeker, dus kennelijk is er wel een bestemming. Heel af en toe kun je een glimp van haar gezicht opvangen. Soms gebeurt er iets onverwachts maar ze blijft gewoon doorfietsen. Soms door natuur, bossen of weilanden, dan weer door oude steden met indrukwekkende architectuur, of lelijke buitenwijken. Soms draagt ze een rok, soms een rugzak. Ik kan haar niet altijd bijhouden, dan verdwijnt ze achter bossen of struiken, maar ze komt altijd weer in beeld. Ze heeft niet echt oog voor alle mooie landschappen of architectuur waar ze doorheen fietst. Misschien kent ze het allemaal al.

Saturday, May 20, 2017

Attempting new color drapery

Little bit more realistic, but white is still not the right color, I guess...

Tuesday, May 02, 2017

New painting


Small painting.. background blur in blue by me, dripping by Arma van Rijsbergen using excess paint for another painting, fish by me...

Sunday, February 05, 2017

Another silly drawing

Some kind of rabbit-frog hybrid.. I don't know..

Wednesday, January 25, 2017

Wednesday, January 11, 2017

Roman Head

Very old painting, long destroyed...

Sunday, January 08, 2017

Wednesday, January 04, 2017

Detail of a Painting

This is a detail of a painting currently hanging above my couch in my house.