Noem mij geen Expressionist

Door toedoen van de jonge Romantici aan het eind van de 18e eeuw geraakte de term 'toets' als artistiek element en als karakteriserend stijlbegrip in zwang. Een toets is een zichtbare penseelstreek. Vader Ingres, niet gecharmeerd van deze 'toets' zei:

"Elke zogenaamde 'toets' in een schilderij is een onvolkomendheid"

Ingres schilderde zodanig dat zijn penseelstreek niet zichtbaar was. Een Nederlandse museumdirecteur uit de jaren zestig verzon daarvoor de volgende verklaring: Ingres was een zogenaamde aristocratische schilder, dat wil zeggen dat hij het als ongewenst ervaarde als iemand bij het aanschouwen van zijn werk, zou refereren aan het ambacht van de schilderkunst, anders dan aan het rationele dat daaraan voorafgaat. (een fijnzinnig aesthetisch gevoel, geraffineerde onderwerp- en kleurkeuze, harmonische compositie en wat dies meer zij..) Het tonen van de penseelstreek was volgens deze museumdirecteur een verwijzing naar het ambachtelijke aspect van de schilderkunst.

Laten wij de evaluatieve indruk en de voorkeur voor de Romantische schilderkunst ten opzichte van het Neo-classicisme van Ingres, die bovenstaande mening doet vermoeden, even ten ruste.

Ik schilder zowel met als zonder toets, abstract als figuratief, omdat ik in deze begrippen geen onderscheid erken dat relatie heeft met de kwaliteit van de kunst. Die verwijzing naar de schilder, die bovengenoemde museumdirecteur noemt, is wel een leitmotief in mijn eigen werk. Ik zou het als zeer onwenselijk ervaren als een van mijn werken zou verwijzen naar mijn persoonlijke keuzes die ik bij het vervaardigen ervan heb gemaakt. Elke verwijzing naar mijn persoon als vervaardiger van het werk, wil ik met alle mogelijke kracht uitbannen. Een toets is een verwijzing naar het handelen van schilderen. Als een toets zichtbaar is, dan is ook de schilder aan het werk zichtbaar. Dat leidt in mijn optiek sterk af van de essentiele kwaliteiten van de schilderkunst, die kort kunnen worden omschreven als vormen van een intersubjectiviteit tussen kunstwerk en beschouwer, waarbij het kunstwerk nooit een reflectie van de werkende kunstenaar maar ook niet van de verzinnende of scheppende kunstenaar kan zijn. Ik ga daarin dus veel verder dan de interpretatie van het gladde werk van Ingres door de museumdirecteur. (was overigens Rudy Oxenaar)

Noem mij geen expressionist, derhalve.