Immersie 5

Het onderscheid tussen immersie en verbeelding is mij niet helder. De definitie van immersie, zoals ik die eerder poneerde, luidt als volgt:
'immersie is de illusie dat een door een medium gerepresenteerde wereld de werkelijke wereld vervangt, van diegene die zich in immersieve staat bevindt. Daartoe geeft de immersief (de persoon die zich in immersieve staat bevindt) vrijwillig, en zonder belang anders dan de immersieve ervaring, vrijwillig tijdelijk zijn identiteit en omgeving op voor de door het medium gerepresenteerde.'
Verbeelding zou op dezelfde wijze kunnen worden gedefinieerd, behoudens de zinsnede ‘door een medium gerepresenteerde’. Dat betekent dat de aanwezigheid van een representatie het verschil is tussen immersie en verbeelding.

Toch zijn er meer verschillen, denk ik.

Als iemand zich bij het fietsen inbeeldt dat hij in een ruimteschip door het heelal reist, dan is dat verbeelding. Er is immers geen representatievenster. Maar hij zal niet werkelijk geloven dat hij een ruimtereis maakt, maar zich dat alleen inbeelden.

Als iemand naar een film kijkt (als medium van een gerepresenteerde werkelijkheid) dan ziet hij een ruimteschip die door het zwerk zoeft. Dat is immersie, althans wanneer hij aan de voorwaarden voldoet die in de definitie van immersie worden genoemd. Verschijnt er een ruimtemonster in de film, dan schrikt de immersief. Het geloof in een door een medium gerepresenteerde wereld is derhalve anders dan het geloof in een ingebeelde wereld.

Als iemand je een verbeelding voorschotelt dan kun je verrast raken door de gebeurtenissen die in die verbeelding plaatsvinden. Als je je de representatie zelf verbeeldt kun je nooit verrast zijn. Die eigenschap, en de manier waarop de vervaardigers van een gerepresenteerde wereld daar mee om gaan (schrijvers en filmers en zo) zou wel eens de rechtvaardiging van het begrip 'immersie' kunnen zijn.